Przez Europę przetacza się fala upałów. Ekstremalne temperatury to również problem dla pracowników i pracodawców. W skrajnych warunkach termicznych wzrasta ryzyko wypadków w pracy, ponieważ organizm ludzki ma granice prawidłowego funkcjonowania. Na jakie niebezpieczeństwo narażeni są pracownicy w upale? 

Upały to wyzwanie dla pracowników, szczególnie w budownictwie, drogownictwie oraz rolnictwie i wszędzie tam, gdzie praca jest wykonywana na zewnątrz. Co się dzieje z organizmem człowieka wykonującego pracę w temperaturze powyżej 25 stopni? 

Wysokie temperatury wywołują u pracowników nie tylko dyskomfort, ale przede wszystkim mogą wywołać stres cieplny. Dłuższe przebywanie na słońcu i w upale wpływa bezpośrednio na stan organizmu oraz osłabia wydolność. W skrajnych sytuacjach, bez odpowiedniego zapobiegania, może doprowadzić do stanów zagrażających zdrowiu, a nawet życiu. Oto kilka z nich:

  • Zmęczenie – to jeden z pierwszych objawów zbyt długiego przebywania w środowisku, w którym temperatura przekracza możliwości ludzkiego ciała do radzenia sobie z nią. Zmęczenie może prowadzić do osłabienia czujności, a w konsekwencji do nieuwagi i wypadku. Pocenie się, zawroty głowy, skurcze mogą doprowadzić do wyczerpania cieplnego, jeśli w porę nie zostaną właściwie zinterpretowane. 
  • Odwodnienie – spadek poziomu wody wskutek pocenia się, może doprowadzić do poważnych problemów fizjologicznych. Odpowiednie nawodnienie jest kluczowe i bywa zaliczane do środków ochrony indywidualnej. Jeśli organizm nie otrzyma wystarczającej ilości wody zostaje pozbawiony możliwości chłodzenia i pojawia się stres cieplny. 
  • Udar cieplny – ludzkie ciało radzi sobie z nadmiarem temperatury zewnętrznej, ale tylko do pewnego momentu. Kiedy wszystkie mechanizmy obronne już nie działają, dochodzi do udaru, który jest skrajnie niebezpieczny dla życia. Wysoka temperatura ciała, nudności, wymioty, problemy ze świadomością, przyspieszone tętno i oddech – to najważniejsze objawy. Udar termiczny może prowadzić do uszkodzenia organów wewnętrznych, mózgu a nawet śmierci.

Jakie obowiązki mają pracodawcy, kiedy rośnie temperatura?

Pracodawcy muszą z kolei zapewnić odpowiednie warunki pracy, w których organizm pracownika będzie mógł bronić się przed nadmiernym ciepłem. Zwykle przychodzi na myśl zapewnienie wystarczającej ilości i łatwego dostępu do wody pitnej. Pracodawca musi ją dostarczyć pracownikom, zwłaszcza gdy temperatura przekracza 25°C (praca na otwartej przestrzeni) lub 28°C (praca w pomieszczeniach zamkniętych). Obowiązek ten nie ustaje, nawet jeśli stanowisko pracy jest klimatyzowane.  

Przepisy mówią również o możliwości skrócenia czasu pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca może wprowadzić dodatkowe przerwy lub pozwolić pracownikom na wcześniejsze wyjście z pracy w dniach, kiedy na zewnątrz panują upały. Minimalne temperatury nie są jednak określone i jest to sprawa uznaniowa – zależy od dobrej woli pracodawcy, a wcześniejsze wyjście nie może obniżyć wynagrodzenia. 

Przerwy na odpoczynek w chłodniejszych strefach

Coraz większego znaczenia nabierają również przerwy regeneracyjne dla pracowników szczególnie narażonych na działanie słońca i wysokich temperatur. Niektóre firmy przygotowują nawet specjalne klimatyzowane pomieszczenia, aby pracownicy mogli odpocząć od upału.

Tylko tylko kilka sposobów złagodzenie oddziaływania wysokich temperatur. Organizacje zajmujące się badaniem bezpieczeństwa pracy, jak np. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia Pracy opracowały ich znacznie więcej, od systemowych, przez techniczne aż do indywidualnych. Stres cieplny jest bardzo groźny, ale w porę zauważony może być zneutralizowany. Dlatego wskazane jest, aby pracownicy byli szkoleni i uświadamiani jak reagować. To pomoże zapobiegać sytuacjom niebezpiecznym dla zdrowia i życia.